Các phương pháp nội soi dạ dày hiện nay: Khi nào cần thực hiện và cần chuẩn bị những gì?

0 Comments

Nội soi dạ dày (tên đầy đủ là nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng) được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong việc chẩn đoán các bệnh lý của đường tiêu hóa trên. Đây là một thủ thuật y khoa cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong lòng thực quản, dạ dày và tá tràng (phần đầu ruột non) bằng một ống soi mềm có gắn camera và đèn chiếu sáng.

Mặc dù tầm quan trọng của nó là không thể phủ nhận, nhiều người vẫn còn cảm giác e ngại, lo lắng, thậm chí là sợ hãi khi được chỉ định thực hiện thủ thuật này. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, có nhiều phương pháp nội soi dạ dày khác nhau đã ra đời, giúp quá trình này trở nên nhẹ nhàng và chính xác hơn rất nhiều. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, giúp bạn hiểu rõ hơn về thủ thuật quan trọng này.

Nội dung bài viết

Toggle

1. Tầm Quan Trọng Vượt Trội Của Nội Soi Dạ Dày

Không có một phương pháp chẩn đoán hình ảnh nào khác (như siêu âm, X-quang) có thể thay thế được vai trò của nội soi dạ dày. Lý do là vì nội soi không chỉ giúp “nhìn”, mà còn giúp “hành động”:

Chẩn đoán chính xác: Cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp, rõ nét bề mặt niêm mạc, phát hiện các tổn thương dù là nhỏ nhất như các vết viêm, trợt, ổ loét, polyp, hay các khối u.
Thực hiện sinh thiết: Khi phát hiện tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể dùng một dụng cụ nhỏ luồn qua ống soi để lấy một mẩu mô (gọi là sinh thiết dạ dày). Mẩu mô này sẽ được dùng để:
- Làm xét nghiệm tìm vi khuẩn HP (CLO test).
- Gửi đi giải phẫu bệnh để xác định đó là tổn thương lành tính hay ác tính (ung thư).
Can thiệp điều trị: Qua nội soi, bác sĩ có thể thực hiện một số thủ thuật điều trị ngay lập tức như: cầm máu cho ổ loét đang chảy máu, cắt bỏ polyp, lấy dị vật…

2. So Sánh Các Phương Pháp Nội Soi Dạ Dày Hiện Nay

Hiện nay, có 3 phương pháp nội soi chính đang được áp dụng rộng rãi, mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng.

a. Nội soi qua đường miệng (không gây mê)

Đây là phương pháp cơ bản và có từ lâu đời nhất.

Quy trình: Bệnh nhân sẽ được xịt thuốc tê vào vùng họng để giảm cảm giác khó chịu. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa ống soi có đường kính khoảng 1cm qua đường miệng trong khi bệnh nhân vẫn tỉnh táo.
Ưu điểm: Chi phí thấp, thời gian thực hiện nhanh chóng, không có các nguy cơ liên quan đến thuốc mê.
Nhược điểm: Gây khó chịu nhiều nhất. Bệnh nhân thường có cảm giác buồn nôn, ọe và nuốt vướng liên tục do ống soi kích thích vào lưỡi gà và vùng hầu họng. Sự khó chịu này có thể khiến bệnh nhân không hợp tác tốt, làm ảnh hưởng đến quá trình quan sát của bác sĩ.

b. Nội soi qua đường mũi

Phương pháp này sử dụng một loại ống soi đặc biệt có đường kính rất nhỏ (chỉ khoảng 5-6mm).

Quy trình: Ống soi sẽ được đưa qua một bên lỗ mũi, đi xuống họng và vào dạ dày. Bệnh nhân cũng được gây tê vùng mũi họng và vẫn tỉnh táo.
Ưu điểm: Do không đi qua vùng lưỡi gà, phương pháp này hạn chế tối đa phản xạ buồn nôn, giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn nhiều so với nội soi qua miệng. Bệnh nhân có thể nói chuyện, trao đổi với bác sĩ ngay trong quá trình soi.
Nhược điểm: Không phù hợp với những người có hẹp vách ngăn mũi, polyp mũi hoặc các bệnh lý về mũi. Ống soi nhỏ hơn cũng có thể bị hạn chế về một số chức năng can thiệp so với ống soi tiêu chuẩn.

c. Nội soi tiền mê (gây mê)

Đây là phương pháp được ưa chuộng và lựa chọn nhiều nhất hiện nay.

Quy trình: Bệnh nhân sẽ được tiêm một liều thuốc an thần, gây ngủ nhẹ qua đường tĩnh mạch. Bạn sẽ nhanh chóng chìm vào một giấc ngủ ngắn (khoảng 10-20 phút), hoàn toàn không có cảm giác gì trong suốt quá trình nội soi. Sau khi kết thúc, bạn sẽ tỉnh lại nhanh chóng.
Ưu điểm:
- Hoàn toàn không đau, không khó chịu, không lo lắng.
- Tạo điều kiện lý tưởng cho bác sĩ quan sát kỹ lưỡng, tỉ mỉ từng ngóc ngách của dạ dày, giúp tăng độ chính xác của chẩn đoán.
- Thuận lợi cho việc thực hiện các thủ thuật can thiệp như sinh thiết, cắt polyp.
Nhược điểm: Chi phí cao hơn, cần có người nhà đưa về sau khi nội soi (vì thuốc mê có thể còn ảnh hưởng nhẹ trong vài giờ), và có một tỷ lệ rất nhỏ các nguy cơ liên quan đến thuốc mê (nhưng rất an toàn nếu được thực hiện tại các cơ sở uy tín có chuyên khoa gây mê hồi sức).

3. Khi nào cần thực hiện nội soi

Bác sĩ sẽ chỉ định nội soi dạ dày khi bạn có các dấu hiệu hoặc triệu chứng sau:

Đau vùng thượng vị kéo dài, tái đi tái lại.
Ợ hơi, ợ chua, nóng rát thường xuyên, đặc biệt khi điều trị thuốc không thuyên giảm.
Cảm giác khó nuốt, nuốt vướng hoặc nuốt đau.
Buồn nôn, nôn ói kéo dài không rõ nguyên nhân.
Sụt cân không chủ ý, chán ăn.
Thiếu máu không giải thích được.
Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.
Tầm soát ung thư dạ dày ở những người có yếu tố nguy cơ cao (gia đình có người bị ung thư dạ dày, tiền sử viêm teo niêm mạc dạ dày…).
Kiểm tra lại sau khi điều trị loét hoặc cắt polyp.

4. Những điều cần chuẩn bị trước nội soi

Sự chuẩn bị tốt sẽ giúp quá trình nội soi diễn ra thuận lợi và cho kết quả chính xác nhất.

Nhịn ăn tuyệt đối: Đây là yêu cầu bắt buộc. Bạn cần nhịn ăn ít nhất 6-8 giờ trước khi nội soi để đảm bảo dạ dày sạch hoàn toàn, giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc.
Nhịn uống: Không uống các loại nước có màu, sữa, nước trái cây. Có thể uống một ít nước lọc nhưng phải ngưng trước giờ nội soi ít nhất 2 giờ.
Thông báo cho bác sĩ về tình trạng sức khỏe: Cần cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng (đặc biệt là thuốc chống đông, thuốc trị tiểu đường, thuốc huyết áp) và các bệnh lý mạn tính đang mắc phải (bệnh tim, phổi, hen suyễn…).
Chuẩn bị tâm lý thoải mái: Hiểu rõ về thủ thuật sẽ giúp bạn bớt lo lắng. Đừng ngần ngại hỏi bác sĩ về bất kỳ thắc mắc nào của bạn.
Có người nhà đi cùng: Đây là yêu cầu bắt buộc nếu bạn lựa chọn phương pháp nội soi tiền mê.

Lời kết

Nội soi dạ dày là một công cụ chẩn đoán vô giá, giúp phát hiện sớm và chính xác nhiều bệnh lý nguy hiểm của đường tiêu hóa. Với sự ra đời của các phương pháp hiện đại như nội soi không đau, trải nghiệm của bệnh nhân đã trở nên nhẹ nhàng và thoải mái hơn rất nhiều. Đừng vì lo sợ mà trì hoãn việc thực hiện thủ thuật quan trọng này. Chủ động thăm khám và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chính là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe dạ dày của bạn.