Bệnh Alzheimer sa sút trí tuệ

3

Th10

Bệnh Alzheimer – Phương Pháp Điều Trị Hỗ Trợ Kịp Thời

Bệnh Alzheimer là một trong những thách thức y tế lớn nhất của xã hội hiện đại, là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra chứng sa sút trí tuệ ở người cao tuổi. Tình trạng này không chỉ gây mất trí nhớ mà còn ảnh hưởng đến khả năng tư duy, hành vi và chất lượng sống của người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về bệnh và hướng điều trị kịp thời để cải thiện trình trạng bệnh.

Bệnh Alzheimer là gì?

Bệnh Alzheimer là một bệnh lý thoái hóa não khiến người mắc suy giảm trí nhớ, rối loạn nhận thức và giảm khả năng tư duy, giao tiếp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và công việc. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu lão hóa tự nhiên, nên cần phân biệt rõ Alzheimer với chứng hay quên thông thường ở người lớn tuổi.

Nếu một ngày bạn nhận ra ông, bà, cha mẹ trở nên dễ cáu gắt, hay quên, hoặc thay đổi cảm xúc thất thường, đừng vội cho rằng đó chỉ là “tuổi già khó tính” — rất có thể,bệnh  Alzheimer đang âm thầm khởi phát mà bạn chưa nhận ra.

Nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh Alzheimer

Não bộ là cơ quan trung tâm điều khiển mọi hoạt động của cơ thể — từ suy nghĩ, ghi nhớ đến cảm xúc. Tuy nhiên, ở người mắc Alzheimer, các tế bào thần kinh dần bị tổn thương và thoái hóa, khiến khả năng truyền tín hiệu và lưu trữ thông tin suy giảm nghiêm trọng. Quá trình này diễn ra âm thầm nhưng có thể được hiểu rõ hơn qua các cơ chế sau:

  • Não tiêu thụ nhiều năng lượng: Bộ não sử dụng tới 20% lượng oxy toàn cơ thể, và khi căng thẳng, mức tiêu thụ có thể tăng lên tới 50%. Não có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh (neuron), kết nối với nhau thành mạng lưới điều khiển suy nghĩ, trí nhớ và cảm xúc.
  • Tế bào thần kinh cần dinh dưỡng liên tục: Các neuron duy trì hoạt động nhờ mạng lưới ống siêu nhỏ vận chuyển dưỡng chất. Các ống này được cấu tạo bởi protein tau.
  • Khi tau bất thường: Ở người bệnh Alzheimer, protein tau bị biến dạng, khiến các ống dẫn dưỡng chất tắc nghẽn → tế bào thần kinh suy yếu và chết dần, hình thành các đám rối thần kinh (neurofibrillary tangles).
  • Mảng bám amyloid β: Song song đó, protein amyloid β bong ra khỏi màng tế bào, vón cục và chặn đường truyền tín hiệu thần kinh, khiến não không còn khả năng lưu giữ hoặc truy xuất ký ức.
  • Hậu quả: Khi mảng amyloid và đám rối tau lan rộng, mô não teo nhỏ dần, người bệnh mất trí nhớ, mất khả năng giao tiếp, và trong giai đoạn cuối mất hoàn toàn chức năng vận động, nhận thức.

Những người dễ mắc bệnh  Alzheimer

Nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer tăng dần theo tuổi tác, thường bắt đầu rõ rệt từ sau 65 tuổi. Bên cạnh yếu tố tuổi, nhiều nghiên cứu y học cũng chỉ ra rằng lối sống, bệnh lý nền và môi trường sống có thể góp phần thúc đẩy quá trình thoái hóa thần kinh diễn ra nhanh hơn:

  • Bệnh tiểu đường: Lượng đường huyết cao kéo dài có thể làm tổn thương mạch máu nhỏ trong não, ảnh hưởng đến khả năng dẫn truyền thần kinh.
  • Căng thẳng, stress hoặc trầm cảm kéo dài: Làm tăng hormone cortisol, gây rối loạn chức năng não bộ và giảm trí nhớ.
  • Cholesterol cao: Tích tụ mảng xơ vữa làm giảm lưu lượng máu lên não, gây tổn thương tế bào thần kinh.
  • Hút thuốc lá: Làm giảm lượng oxy cung cấp cho não, đồng thời thúc đẩy quá trình oxy hóa và viêm thần kinh.
  • Ít giao tiếp xã hội: Thiếu tương tác và kích thích trí tuệ lâu dài khiến não hoạt động kém linh hoạt, làm tăng nguy cơ thoái hóa sớm.

Phân biệt Alzheimer và Chứng hay quên do Lão hóa

Nhiều người cho rằng “già rồi thì hay quên là bình thường”, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng chỉ là dấu hiệu của tuổi tác. Alzheimer là một dạng bệnh lý thoái hóa não tiến triển, trong khi chứng hay quên do lão hóa chỉ là suy giảm tạm thời chức năng trí nhớ. Dưới đây là những điểm khác biệt cụ thể:

Tiêu chí Hay quên do lão hóa Bệnh Alzheimer
Mức độ quên Quên nhẹ, vẫn nhớ lại được sau đó. Quên nghiêm trọng, lặp lại câu hỏi nhiều lần, không nhớ thông tin mới.
Phạm vi ảnh hưởng Chỉ ảnh hưởng nhẹ đến sinh hoạt hàng ngày. Ảnh hưởng toàn diện đến cuộc sống, công việc, các mối quan hệ.
Khả năng nhận thức Tư duy, ngôn ngữ, định hướng không thay đổi. Giảm khả năng nói, hiểu, nhận biết không gian và thời gian.
Cảm xúc – hành vi Tâm trạng ổn định, đôi khi hơi chậm chạp. Dễ cáu gắt, thay đổi tính cách, có thể hoang mang, nghi ngờ người thân.
Tiến triển Diễn ra chậm, không nặng dần theo thời gian. Tiến triển liên tục, ngày càng nghiêm trọng, mất dần khả năng tự chăm sóc.
Nguyên nhân Do lão hóa tự nhiên của tế bào thần kinh. Do tổn thương tế bào não, tích tụ mảng amyloid và đám rối protein tau.

 

Triệu chứng thường gặp của  Alzheimer

Tùy theo vùng não bị ảnh hưởng mà triệu chứng của bệnh Alzheimer biểu hiện khác nhau. Dưới đây là các dấu hiệu thường gặp:

Suy giảm trí nhớ và khả năng nhận thức

Ở người lớn tuổi, việc quên tạm thời hoặc phản ứng chậm hơn được xem là quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh Alzheimer, tình trạng mất trí nhớ tiến triển nặng hơn. Người bệnh thường quên các sự kiện mới xảy ra, khó ghi nhớ thông tin ngắn hạn dù vẫn có thể nhớ về quá khứ xa xôi. Theo thời gian, ngay cả trí nhớ dài hạn cũng dần bị ảnh hưởng.

Họ gặp khó khăn trong việc tập trung, định hướng không gian và thời gian. Dần dần, người bệnh không thể liên kết thông tin mới với những điều đã học, dẫn đến việc mất khả năng đánh giá tình huống hay đưa ra quyết định. Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể nhận biết rằng trời đang mưa nhưng không còn khả năng suy luận cần mang áo mưa hay che ô.

Xem thêm: Cơ chế tái tạo năng lượng từ gốc: Cách viên uống The Root Rg3 tác động lên tế bào

Khó khăn trong giao tiếp và sử dụng ngôn ngữ

Người mắc Alzheimer hoặc các dạng sa sút trí tuệ thường gặp khó khăn trong việc diễn đạt. Họ có thể ngừng lại giữa câu vì quên mất ý định nói gì hoặc lặp lại cùng một nội dung nhiều lần. Khi bệnh tiến triển, họ dễ dùng sai từ hoặc diễn đạt không đúng ngữ cảnh, khiến người đối diện khó hiểu. Nhiều trường hợp thậm chí quên ý nghĩa của từ, dẫn đến việc mất khả năng theo dõi cuộc trò chuyện, khiến giao tiếp bằng lời nói ngày càng trở nên hạn chế.

Thay đổi tính cách, cảm xúc và hành vi

Alzheimer không chỉ ảnh hưởng đến trí nhớ mà còn làm biến đổi cảm xúc và hành vi. Người bệnh có thể trở nên dễ cáu gắt, nghi ngờ người khác, hoặc rơi vào trạng thái buồn bã, lo âu, sợ hãi. Nhiều người bắt đầu thu mình, tránh giao tiếp xã hội hoặc từ bỏ sở thích từng yêu thích.

Ngoài ra, họ có thể gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, xử lý con số, hay thực hiện các công việc quen thuộc như lái xe, nấu ăn, thanh toán hóa đơn. Mọi hoạt động dần trở nên xa lạ và phức tạp đối với họ.

Nhầm lẫn về thời gian và không gian

Một dấu hiệu phổ biến khác của chứng mất trí nhớ Alzheimer là người bệnh thường quên ngày tháng, mùa hoặc lý do mình đang có mặt ở một nơi nào đó. Họ có thể cảm thấy mất phương hướng, không nhận ra mình đang ở đâu hoặc tại sao lại ở đó.

Đặt đồ vật sai chỗ và không nhớ đã làm gì

Người bệnh thường để đồ vật ở vị trí bất thường – chẳng hạn đặt chìa khóa trong tủ lạnh hoặc điện thoại trong ngăn bát đĩa. Khi không tìm thấy, họ có thể nghi ngờ người khác lấy mất, và những sự việc tương tự này sẽ xảy ra ngày càng thường xuyên hơn khi bệnh tiến triển.

Phương pháp điều trị hỗ trợ kịp thời

Hiện nay, bệnh Alzheimer vẫn chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, việc người bệnh được sống trong môi trường đầy yêu thương, thấu hiểu và cảm thông có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh, đồng thời giảm cảm giác cô đơn, tủi thân – yếu tố khiến tình trạng tâm lý của họ trở nên nặng nề hơn. Điều người bệnh cần nhất không chỉ là thuốc, mà còn là sự quan tâm và kết nối chân thành từ gia đình và xã hội.

Về điều trị, các biện pháp hiện nay tập trung vào việc duy trì chức năng nhận thức, kiểm soát triệu chứng hành vi và cải thiện chất lượng sống:

  • Thuốc duy trì chức năng tâm thần: Hoạt động bằng cách điều chỉnh các chất dẫn truyền thần kinh, giúp cải thiện trí nhớ và giảm rối loạn nhận thức. Tuy nhiên, hiệu quả chỉ mang tính tạm thời và khác nhau tùy từng người.
  • Thuốc kiểm soát hành vi: Dành cho các trường hợp xuất hiện triệu chứng như mất ngủ, đi lang thang, lo âu, kích động hoặc nóng nảy. Ngoài thuốc, các liệu pháp không dùng thuốc như trị liệu tâm lý, âm nhạc trị liệu hay hoạt động thể chất nhẹ nhàng cũng được khuyến khích để giúp người bệnh thư giãn và ổn định cảm xúc.

Bên cạnh thuốc Tây, các sản phẩm bổ trợ chứa hồng sâm, RG3, Compound K được đánh giá có tác dụng cải thiện chức năng nhận thức và giảm căng thẳng thần kinh. [link]

Dù chưa có cách chữa dứt điểm, nhưng sự đồng hành, chăm sóc đúng cách và thái độ cảm thông từ người thân chính là “liều thuốc tinh thần” quan trọng giúp bệnh nhân Alzheimer sống bình an và ý nghĩa hơn.

Xem thêm: The Root Rg3 vs vitamin tổng hợp: Nên bổ sung gì khi cơ thể suy nhược?

Cách phòng ngừa bệnh  Alzheimer

Alzheimer là hệ quả của quá trình lão hóa não bộ, nhưng tốc độ tiến triển và mức độ nghiêm trọng của bệnh lại chịu ảnh hưởng rất lớn từ lối sống và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Việc chủ động thay đổi một số hành vi có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ khởi phát sớm và hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Kiểm soát bệnh tim mạch
Khoảng 80% người mắc Alzheimer có kèm các vấn đề về tim mạch. Những mảng vón amyloid và đám rối tau chỉ thực sự gây hại khi hệ mạch máu não bị tổn thương. Do đó, cần kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu để bảo vệ tim mạch – cũng là cách gián tiếp bảo vệ não bộ.

Duy trì vận động thể chất
Tập thể dục đều đặn giúp tăng lưu thông máu và cung cấp oxy cho não, hỗ trợ làm chậm tiến trình thoái hóa thần kinh. Người cao tuổi có thể lựa chọn đi bộ, yoga, bơi lội hoặc các bài tập nhẹ dưới hướng dẫn của chuyên gia.

Bảo vệ vùng đầu khỏi chấn thương
Những chấn thương sọ não, đặc biệt là va đập mạnh gây mất ý thức, được chứng minh có liên quan đến nguy cơ mắc Alzheimer sau này. Hãy đội mũ bảo hiểm khi di chuyển, cẩn trọng khi leo cầu thang và hạn chế các hoạt động dễ gây ngã.

Ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng

Ưu tiên chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải: nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, cá, trứng, dầu ô liu và các loại hạt. Hạn chế thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, chất béo bão hòa và đường tinh luyện.

Ngủ đủ giấc và đúng giờ

Giấc ngủ sâu và chất lượng giúp não “dọn dẹp” các mảng amyloid β – tác nhân chính hình thành bệnh Alzheimer. Duy trì 7–8 tiếng ngủ mỗi đêm, tránh thức khuya hoặc sử dụng thuốc ngủ kéo dài, sẽ giúp não bộ được phục hồi và hoạt động hiệu quả hơn.

Nhìn chung, Alzheimer không thể phòng tránh hoàn toàn, nhưng một lối sống khoa học, vận động hợp lý, ăn uống lành mạnh và kiểm soát tốt các bệnh lý nền chính là “lá chắn tự nhiên” giúp bảo vệ não bộ khỏi sự lão hóa sớm.

Lời kết

Bệnh Alzheimer là một rối loạn thoái hóa thần kinh tiến triển, ảnh hưởng sâu sắc đến trí nhớ, hành vi và chất lượng sống của người bệnh. Mặc dù y học hiện nay vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị triệt để, nhưng việc phát hiện sớm, can thiệp kịp thời và duy trì lối sống khoa học có thể giúp làm chậm đáng kể tiến trình sa sút trí tuệ.

Bên cạnh các biện pháp điều trị y học, nhiều nghiên cứu đã ghi nhận vai trò của các hoạt chất thiên nhiên như RG3 và Compound K – được chiết xuất từ hồng sâm, có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện lưu thông máu não và hỗ trợ giảm triệu chứng suy giảm trí nhớ, mất tập trung.

Nếu bạn quan tâm đến các sản phẩm hỗ trợ tăng cường trí nhớ, bảo vệ não bộ và cải thiện tuần hoàn máu, có thể tham khảo GIN Hồng Sâm 

Có thể bạn quan tâm: